شناسایی چالش‌های دانش‌آموزان در حل مسائل کلامی کسر در پایان دورة ابتدایی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد روانشناسی تربیتی

2 گروه روان شناسی تربیتی دانشگاه الزهرا

3 گروه ریاضی دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

به کار بردن دانش ریاضی در حل مسائل از طریق مواجه ساختن دانش‌آموزان با چالش‌های زندگی واقعی در چارچوب مسائل کلامی، یکی از شاخص های کیفی ارزیابیِ توانایی آنان محسوب می شود. بنابراین، توانمند کردن دانش‌آموزان در حل مسائل کلامی، یکی از اهداف نظام‌های آموزشی است. پژوهش حاضر به دنبال شناسایی چالش های حل مسائل کلامی کسرهای متعارفی در دانش آموزانی بود که دورة ابتدایی را به پایان رسانده‌ بودند. بدین منظور با هشت دانش‌آموز دختر و پسر که داوطلب شرکت در پژوهش بودند و پایة ششم ابتدایی را تمام کرده بودند و آمادة ورود به پایة هفتم ابتدایی بودند، مصاحبه‌ای با رویکرد کیفی و به روش مصاحبة مبتنی بر تکلیف صورت گرفت. محتوای تکالیف در مصاحبه، شش مسئلة کلامی ریاضی در حوزه کسر بود. پس از پیاده سازی مصاحبه‌ها، به روش تحلیل محتوای استقرایی، زیر مضمون‌ها و مضمون‌ها تبیین شدند. طبق یافته‌های پژوهش، 10 چالش دانش‌آموزان تحت عنوان‌های تغییر در ساختار جمله، اشتباه های محاسباتی در عملیات با کسرها، بدفهمی در رابطه با کسرها، باور نامناسب نسبت به پاسخ یک مسئله ریاضی، محدود بودن تصور دانش‌آموزان نسبت به حل مسئله، غلبة یادگیری رویه ای بر یادگیری رابطه ای، پایین بودن اعتمادبه‌نفس در رابطه با حل مسئله، نقش عوامل عاطفی در حل مسئله، مشکل مفهومی در درک مفاهیم ریاضی و مدل‌سازی شناسایی شد. در مجموع، نتایج نشان داد دانش‌آموزان در حل مسائل کلامیِ کسر، با چالش‌های شناختی، عاطفی و زبان‌شناختی مواجه هستند. لذا توصیه می شود در راستای رویارویی اصولی با این چالش ها و حل آنها، تغییراتی در برنامه‌های درسی، سبک‌های تدریس و محتوای آموزش‌ها صورت گیرد.

کلیدواژه‌ها


احدپور، اسرافیل (۱۳۹۶). تحلیل خطای دانش آموزان دختر و پسر پایه هشتم در حل مسسائل کلامی معادلات خطی بر اساس الگوی نیومن. پایان نامه منتشرنشده کارشناسی ارشد آموزش ریاضی. دانشگاه فرهنگیان.
اسدنژاد پروج، سمیه (1395). بررسی توانایی حل مسئله کلامی دانش آموزان پایه چهارم ابتدایی با استفاده از مدل تحلیل خطای نیومن. پایان نامه منتشرنشده کارشناسی ارشد آموزش ریاضی. دانشگاه فرهنگیان.
اسکندری، ناصر (1392). مطالعه بدفهمی دانش آموزان در رابطه با اعداد کسری و تبیین راهکارهایی برای رفع آنها. پایان نامه منتشرنشده کارشناسی ارشد آموزش ریاضی. دانشگاه شهید بهشتی.
امیری، حمیدرضا و همکاران (1396). ریاضی ششم دبستان. سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی، وزارت آموزش‌وپرورش.
بخشعلی‌زاده، شهرناز (1392). شناسایی بدفهمی‌های رایج دانش‌آموزان پایه چهارم ابتدایی در حوزه محتوایی ریاضی. طرح پژوهشی در پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش، سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی، وزارت آموزش و پرورش.
بهاءلوهوره، مریم (1395). درک دانش آموزان پایه چهارم ایران از مفهوم کسر. پایان نامه منتشرنشده کارشناسی ارشد آموزش ریاضی. دانشگاه شهید بهشتی.
جانسون، آر. بورک؛ کریستینسن، لری (2014). پژوهش آموزشی: رویکردهای کمی، کیفی و ترکیبی. ترجمه علیرضا کیامنش، نیلوفر اسمعیلی، صبا حسنوندی، مریم دانای طوس، محمدرضا فتحی و مریم محسن پور (1395). تهران: نشر علم.
حق وردی، مجید (1393). ویژگی‌های مسائل کلامی ریاضی دوره راهنمایی و راهکارهای تسهیل فرایندهای حل آن‌ها. دو فصلنامه نظریه و عمل در برنامه درسی،2(3)، 46-25. دانشگاه خوارزمی.
خدایاری، مهسا (1392). چالش های یادگیری دانش آموزان پایه دوم راهنمایی در حل مسائل کسر. پایان نامه منتشرنشده کارشناسی ارشد آموزش ریاضی. دانشگاه شهید بهشتی.
روحانی‌فر، محبوبه (۱۳۹۸). شناسایی و تحلیل خطاهای دانش آموزان پایه نهم در حل مسائل مربوط به سواد ریاضی.  پایان نامه منتشرنشده کارشناسی ارشد روان‌شناسی تربیتی. دانشگاه الزهرا.
سند برنامه درسی ملی جمهوری اسلامی ایران. (1391). وزارت آموزش ‌و پرورش.
مجدی، زهرا؛ مالمیر، سمانه و آشنا، امیرحسین (1395، شهریور). تحلیل خطای حل مسائل کلامی دانش‌آموزان کلاس چهارم ابتدایی. مقاله ارائه‌شده در چهاردهمین کنفرانس آموزش ریاضی ایران، شیراز.
یزدانی، صفیه (۱۳۹۶). رابطه مهارت خواندن و حل مسئله ریاضی دانش آموزان پایه‌های چهارم و پنجم ابتدایی شهر مروست در سال تحصیلی 97 – 1396. پایان نامه منتشرنشده کارشناسی ارشد علوم تربیتی. دانشگاه پیام نور استان یزد.
Abdullah, A. H., Abidin, N. L. Z., and Ali, M. (2015). Analysis of students' errors in solving Higher Order Thinking Skills (HOTS): problems for the topic of fraction. Asian Social Science, 11(21), 133-142.
Artut, P. D. (2015). Preschool childrens skills in solving mathematical word problems. Educational Research and Reviews, 10 (18), 2539-2549.
Baloglu, M., and Kocak, R. (2006). A multivariate investigation of the differences in mathematics anxiety. Personality and Individual Differences, 40(7), 1325-1335.
Boonen, A. J., van der Schoot, M., van Wesel, F., de Vries, M. H., and Jolles, J. (2013). What underlies successful word problem solving? A path analysis in sixth grade students. Contemporary Educational Psychology, 38(3), 271-279. Elsevier.
Charlesworth, R., and Leali, S. A. (2012). Using problem solving to assess young children’s mathematics knowledge. Early Childhood Education Journal, 39(6), 373-382. Springer.
Cramer, K., and Wyberg, T. (2009). Efficacy of different concrete models for teaching the part-whole construct for fractions. Mathematical thinking and learning, 11(4), 226-257. Taylor & Francis.
Kilpatrick, J., Swafford, J., and Findell, B. (2005). Adding it up: Helping children learn mathematics. National research council (Ed.). Washington, DC: National Academy Press.
Koichu, B., & Harel, G. (2007). Triadic interaction in clinical task-based interviews with mathematics teachers. Educational Studies in Mathematics, 65(3), 349-365. Springer.
‏ Lave, J. (1992). Word problems: A microcosm of theories of learning. Context and cognition: Ways of learning and knowing, 74-92. books.google.com.
Maglicco, R. (2016). Can Singapore's Model Method Improve Elementary Student Problem-Solving Performance? A Single Case Study. Northcentral University.
McKibbe, M. A. (2012). 501 Math Word Problems (3rd). United States by Learning Express، LLC، New York.
‏ Nezu, A. M., Nezu, C. M., and D'Zurilla, T. (2012). Problem-solving therapy: A treatment manual. Springer Publishing Company.
National Council of Teachers of Mathematics. (2000). Principles and standards for school mathematics NCTM, Reston, VA. The Author.
Rasmussen, R. (2001). Quantification on the LightCycler. In Rapid cycle real-time PCR. Springer. , Berlin, Heidelberg. 21-34.
Schaffler, K. L. (2018). Mathematics Word-Based Problem-Solving Strategies in 8th Grade Students with Varying Reading Levels. (Doctoral dissertation). Northcentral University.
Vilenius‐Tuohimaa, P. M., Aunola, K., and Nurmi, J. E. (2008). The association between mathematical word problems and reading comprehension. Educational Psychology, 28(4), 409-426. Taylor & Francis.
Wong، w ؛ Hsu، S-C؛ Wu، S-H؛ Lee، C-W؛ and Hsu، W-L. (2007). LIM-G: Learner-initiating instruction model based on cognitive knowledge for geometry word problem comprehension. Computers & Education، 48(4), 582-601. Elsevier.
Yusof, J., and Malone, J. (2003). Mathematical errors in fractions: A case of Bruneian primary 5 pupils. In 26th annual conference of the Mathematics Education Research Group of Australasia: MERGA.