مدل علّی عملکرد ریاضی دانش آموزان مبتنی بر مهارت تفکر انتقادی معلم و دانش آموز با میانجی گری نگرش به ریاضیات

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

گروه ریاضی، واحد بین المللی اروند، دانشگاه آزاد اسلامی، آبادان، ایران.

10.48310/rme.2025.19949.1113

چکیده

پیشینه و هدف: آموزش ریاضی همواره از دغدغه‌های اساسی نظام آموزشی کشور بوده و یکی از مشکلات بزرگ، پایین بودن انگیزه و عملکرد دانش‌آموزان در این حوزه است. پژوهش‌های متعدد نشان داده‌اند که مهارت تفکر انتقادی معلمان و دانش‌آموزان، نقش مهمی در بهبود فرآیند یادگیری و ارتقای عملکرد ریاضی دارند. نگرش دانش‌آموزان به ریاضیات به عنوان یک متغیر تأثیرگذار و میانجی، می‌تواند تعامل بین تفکر انتقادی و عملکرد ریاضی را توضیح دهد. هدف پژوهش حاضر، بررسی مدل علی تاثیر تفکر انتقادی (معلم و دانش‌آموز) بر عملکرد ریاضی با نقش میانجی نگرش به ریاضیات است. روش‌ها: این مطالعه به روش توصیفی-همبستگی و با رویکرد مدل‌یابی معادلات ساختاری انجام شد. جامعه آماری شامل دانش‌آموزان و معلمان ریاضی مقطع متوسطه دوم شهر آبادان در سال تحصیلی ۱۴۰۳-۱۴۰۲ بود. نمونه مورد نظر به صورت خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب گردید. برای گردآوری داده‌ها از پرسشنامه‌های استاندارد عملکرد ریاضی، مهارت تفکر انتقادی و نگرش به ریاضی استفاده شد. روایی و پایایی ابزارها تأیید گردید. یافته‌ها: نتایج تحلیل داده‌ها نشان داد که مهارت تفکر انتقادی معلمان و دانش‌آموزان، اثر مثبت و معناداری بر عملکرد ریاضی دارد. این تأثیر هم به صورت مستقیم و هم به واسطه ارتقای نگرش مثبت دانش‌آموزان به ریاضیات رخ می‌دهد. مدل علی پژوهش نیز برازش مطلوبی با داده‌ها نشان داد. نتیجه‌گیری: یافته‌ها بیانگر اهمیت آموزش و تقویت مهارت‌های تفکر انتقادی و بهبود نگرش دانش‌آموزان به ریاضیات، جهت افزایش عملکرد ریاضی آن‌هاست. بر این اساس، پیشنهاد می‌شود برنامه‌های آموزشی و سیاستگذاری‌ها، تقویت تفکر انتقادی و نگرش مثبت به ریاضی را در مرکز توجه قرار دهند.