بررسی مسائل زمینه‌مدار در کتاب‌های ریاضی مقطع ابتدایی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه ریاضی دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی

2 دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، تهران، ایران

چکیده

سواد ریاضی به عنوان یکی از توانمندی‌های موردنیاز برای افراد در عصر حاضر به‌شمار می‌رود که کوشش در جهت افزایش این توانایی در دستور‌کار نهادهای آموزشی قرار دارد. مسائل زمینه‌مدار ابزاری هستند که برای تحقق این‌ امر کاربرد فراوانی دارند. هدف پژوهش حاضر بررسی مسائل زمینه‌مدار کتاب‌های ریاضی پایه‌های اول تا ششم ابتدایی چاپ سال 1399 به‌منظور ارزیابی میزان توجه به سواد ریاضی است. جامعه آماری کتاب‌های ریاضی مقطع ابتدایی و حجم نمونه نیز با آن برابر است. ابزار مورد استفاده، چک‌لیست‌ها و فرم‌های تحلیل محتوایی است که در آن‌ها مسائل زمینه‌مدار به کمک مولفه‌های مطرح شده در پژوهش‌های مرتبط و معیارهای جهانی سواد ریاضی، مورد بررسی قرار گرفته‌اند. روایی صوری و محتوایی ابزار توسط متخصصان و اساتید آموزش ریاضی و معلمان با‌تجربه به تایید رسیده و پایایی ابزار‌ها نیز به کمک فرمول هولستی، 90/0 و 87/0 تعیین گردیده است. براساس نتایج، به‌طور میانگین حدود 85/27 درصد از مسائل کل کتب مقطع ابتدایی، زمینه‌مدار هستند. از نظر مولفه‌های زمینه و فرآیند نیز مسائل با زمینه اجتماعی، و فرآیند به‌کارگیری، بیشترین تعداد را دارا می‌باشند. به‌طور کلی تعداد مسائل زمینه‌مدار در کتاب درسی اندک است و در برخی از مولفه‌های مطرح شده بر اساس معیارهای مطالعات بین‌المللی، از توازن مناسبی برخوردار نیستند. همچنین مسائلی که برای پاسخ‌دهی نیازمند دو یا سه فرآیند هستند در مقایسه با مسائل نیازمندِ یک فرآیند، تعداد کم‌تری دارند. نتایج این پژوهش می‌تواند برنامه‌ریزان آموزشی و مولفان کتب درسی را جهت ارتقا سطح سواد ریاضی دانش‌آموزان یاری دهد.

کلیدواژه‌ها